Η Βαβέλ των social media – της Κατερίνας Γεμελιάρη

Ξέρετε πόσες μάχες έδωσαν κάποιοι για να είναι ελεύθεροι; Πόσα παιδιά σκοτώθηκαν; Πόσοι νέοι άφησαν στη μέση τα όνειρα τους, πήραν τα τουφέκια και ανέβηκαν στα χιονισμένα βουνά να υπερασπιστούν την ελευθερία της ανθρώπινης ύπαρξης; Πόσοι έχασαν τη ζωή τους μαχόμενοι το φασισμό; Γέμισαν τόμους με ιστορία και κατά τόπους συναντάμε μνημεία που εξυμνούν την προσφορά τους. Κάπως έτσι φτάσαμε στον 21^ο αιώνα και χτίσαμε μόνοι μας τις πιο όμορφες ψηφιακές φυλακές, τα λεγόμενα social media.

Βασισμένα στη λογική της κλειδαρότρυπας, αλλά για πρώτη φορά εμείς οι ίδιοι δίνουμε με ευκολία κομμάτια της καθημερινότητας μας. Δεν διστάζουμε να κοινοποιούμε κομμάτια της προσωπικής μας ζωής έχοντας την ψευδαίσθηση πως απλά δημιουργούμε ένα ψηφιακό άλμπουμ για να μας υπενθυμίσει στα βαθιά μας γεράματα ότι ζήσαμε μια όμορφη ζωή. Εθιστήκαμε λοιπόν στα likes και εγκλωβιζόμαστε όλο και περισσότερο στην ψηφιακή φυλακή μας.

Μάλιστα δημιουργήσαμε και ομάδες όπου μαζευόμαστε όσοι έχουμε κοινά ενδιαφέροντα και φόβους και προσπαθούμε να τους νικήσουμε όλοι μαζί. Πόσο αστείο ακούγεται λοιπόν όταν μαμάδες κάνουν σοβαρές ερωτήσεις για την αγωγή των παιδιών τους άλλες μαμάδες που είναι στην ίδια ομάδα, ασφαλώς και δεν ρωτάνε μόνο για το τι ώρα να βάζουν τα παιδιά τους για ύπνο αλλά οι ερωτήσεις σχετίζονται και  με την υγεία τους. Το πιο εξωφρενικό ωστόσο είναι που αναπαράγονται αναχρονιστικές αντιλήψεις περί ματιάσματος, βασκανίας και φυσικά ακόμα πιο εξωφρενικές είναι οι λύσεις που προτείνονται. Δεν μπορώ βασικά να κατανοήσω πως θεωρεί ένας γονιός ότι τα social θα δώσουν τις απαραίτητες λύσεις στην διαδικασία της διαπαιδαγώγησης των παιδιών του.

Φωτογραφίες σε θάλασσες, με πιάτα γεμάτα εδέσματα και ανθρώπους που έχουν τσιτωμένα σελφοχαμόγελα, ή το άλλο το κλασικά με το duck face και μετά επίστρωση με 48 φίλτρα και παιχνίδια με τα χρώματα. Όλα για λίγα likes. Κι αν το αρνείστε θα ήθελα να απαντήσετε ειλικρινά πόσες φορές σκαρφαλώσατε σε βράχους για να πιάσετε 4G στις γραφικές παραλίες που βρεθήκατε το καλοκαίρι. Κλείσατε τα δεδομένα σας όσο ήσασταν διακοπές; Πόσες ώρες σπαταλήσατε μπροστά στην οθόνη του κινητού σας και πόσα ηλιοβασιλέματα παλέψατε να φυλακίσετε στη κάμερα σας αλλά δεν τα είδατε με γυμνό μάτι;

Τα έξυπνα κινητά μας έχουν γίνει προέκταση των χεριών μας, μα το επικίνδυνο είναι πως έχουν γίνει ο μεγαλύτερος εθισμός για τον εγκέφαλο μας. Τελικά δημιουργήσαμε την τεχνολογία για να διευκολύνουμε την καθημερινότητα μας και τελικά γίναμε «σκλάβοι» της. Το λέμε μεταξύ μας δειλά-δειλά, λέμε «έμεινα χωρίς megabyte τις προάλλες και νόμιζα πως ήμουν στη μέση πουθενά, ένιωθα ανασφάλεια» αλλά για να μην λέω μόνο για τους άλλους ας κοιτάξω πόσα παραμελώ εγώ από τότε που άρχισα να ασχολούμαι έντονα με το έξυπνο κινητό μου.

1. Διάβαζα λιγότερο τα αγαπημένα μου βιβλία.
2. Έριχνα κρυφές ματιές στην πορεία της ανάρτησης μου ακόμα και όταν ήμουν στη δουλειά μου.
3. Σταμάτησα να παίρνω τηλέφωνο τους φίλους μου γιατί μιλούσα μαζί της μόνο εκεί.
4. Σταμάτησα να απολαμβάνω μια βόλτα στη φύση γιατί ήθελα να φτιάξω το τέλειο φωτογραφικό κάδρο για το λογαριασμό μου στο instagram.
5. Ακόμα και στις εξόδους μου που είχαν πιο προσωπική απόχρωση συχνά διέκοπτα τη συζήτηση για να κοιτάξω λίγο τι γίνεται στον κόσμο των social.

Κάποια στιγμή λοιπόν ένας άνθρωπος που εκτιμάω ιδιαίτερα και τον αγαπώ πολύ μου έδειξε ένα βίντεο. Εκείνη τη στιγμή το προσπέρασα, όμως από την επόμενη μέρα κάποιες από τις φράσεις του οπτικοακουστικού υλικού είχαν «σφηνώσει» στο μυαλό μου. Άρχισα λοιπόν να φιλτράρω λιγάκι τα social. Καταρχάς κανέναν δεν τον νοιάζει που έπινα εγώ ποτό εχθές, και είμαι σίγουρη πως δεν χρειάζεται να έχω διακόσιες φωτογραφίες με το πρόσωπο μου. Έπειτα σκέφτηκα πόσο με απασχολούν από την ουσία της ζωής όλα αυτά. Αν δηλαδή ξοδεύω 4 ώρες τη μέρα στα social είναι 28 ώρες την εβδομάδα, 112 ώρες το μήνα και 1344 ώρες το χρόνο. Όσες ώρες ξοδεύει και ένας υπάλληλος σε μια Part time εργασία. Απίστευτο το νούμερο; Είναι 56 ολόκληρες μέρες το χρόνο. Αυτές τις 56 ημέρες λοιπόν προτιμώ να τις ξοδεύω στην αληθινή ζωή και όχι στα social.

Παρατηρώ εδώ και ένα μήνα περίπου πόσο πιο όμορφος είναι ο ύπνος μου, καθώς το κινητό μου απενεργοποιείται πλέον και επίσης κανένας ήχος από τα social δεν μπορεί πια να διακόψει τη ροή της ημέρας μου. Ποτέ δεν με ενδιάφερε τι έκαναν οι άλλοι άλλωστε, ποτέ δεν ήθελα να γνωρίζουν όλοι κάθε μου βήμα, κάθε μου συνήθεια. Πώς ξεκίνησε λοιπόν όλο αυτό;

Ειλικρινά δεν θυμάμαι πότε άρχισαν να σπαταλάω το μυαλό μου σε κάτι τόσο ανόητο. Μέσα σε ένα χάος που δεν έχει τελειωμό. Ρατσισμός, σεξισμός, επιθέσεις λεκτικές χωρίς υπόσταση, μια πεποίθηση του «φωτεινού παντογνώστη» μια χολή χωρίς τέλος. Ένας ανταγωνισμός άσχημος με έπαθλο το απόλυτο τίποτα.

Πόσο κουτοί είμαστε που επιμένουμε να τα θέλουμε όλα ψηφιακά… πόσο μακριά είμαστε από την ουσία της ζωής. Πόσο ξεφτίσαμε την ανθρώπινη ύπαρξη μέσα στα social, πόσο λάθος μεγαλώνουμε τα παιδιά μας όταν τους γεμίζουμε τα χέρια με ταμπλετ και κινητά και όχι με βιβλία. Η Βαβέλ που χτίζουμε όλοι μας με υπομονή χρόνια τώρα θα μας καταπιεί και θα είναι πολύ αργά πια.